Zdaniem niektórych psychologów nieśmiałość zostaje wywołana przez konflikt dążenie-unikanie, kiedy to człowiek jednocześnie pragnie być z innymi ludźmi i jednocześnie ich unika. Ma to związek z obawą przed podjęciem ryzyka.
Jednak nie podejmowanie ryzyka i nie robienie niczego aby poradzić sobie z sytuacją powoduje jeszcze gorsze skutki.

Warto przeanalizować sytuację, w której występuje lęk przed ryzykiem:

• identyfikacja – wyobraź sobie ryzykowaną sytuację, w której czujesz niepokój
• informacja – wypisz sobie co musisz wiedzieć żeby poradzić sobie z tą sytuacją, co trzeba zrobić, jak się zachować, jakich informacji potrzebujesz
• inkorporacja – w jaki sposób będziesz starać się zbliżyć do ludzi, jaki styl działania sprawia, że czujesz się komfortowo, jak wyglądałoby twoje zachowanie, gdyby znikły obawy związane z podejmowaniem ryzyka – wyobraź sobie ten pozytywny obraz
• implementacja – wejdź w sytuację i zrealizuj swój plan

Osoby nieśmiałe czasem podejmują próby zbliżenia się do innych ludzi. Niestety jest to trudne i często się nie udaje. Jednak strategia stosowana po fakcie często jeszcze pogarsza sprawę i utrwala problemy.
Idziesz na imprezę, nie udaje ci się do nikogo odezwać, siedzisz w kącie i czekasz aż ktoś do ciebie podejdzie. W końcu wychodzisz, a gdy ktoś cię zaprosi kolejny raz, odmawiasz po byle pretekstem. Po fakcie zaś krytykujesz siebie, że znowu nie nic ci się nie udało, że kolejna okazja została zmarnowana.
Stosuje się wtedy metody, które jeszcze pogarszają sytuację:
– wzmocnienie pozytywne – poprawianie sobie nastroju przez jakieś drobne przyjemności – jedzenie, oglądanie TV
– wzmocnienie negatywne – redukowanie stresu przez unikanie kolejnych sytuacji, które mogą wywołać lęk
– kara – nawymyślanie sobie, krytykowanie siebie za kolejne zawalenie sprawy, odmawianie sobie kolejnych kontaktów z ludźmi z poczuciem, że na to nie zasługujesz i i tak zawalisz sprawę znowu

Można nieco zmienić te same metody aby stopniowo oduczyć się unikania:
– wzmocnienie pozytywne – przekonaj się, że nie musisz być w centrum uwagi aby osiągnąć sukces. Nagradzaj się, za małe sukcesy, jakikolwiek wysiłek.
– wzmocnienie negatywne – zredukuj swój stres przez uświadomienie sobie, że nie musisz za każdym razem znaleźć przyjaciół, kiedy idziesz na imprezę
– kara – bądź mniej surowy dla siebie, nawet jeśli popełnisz gafę to nikt o tym nie będzie pamiętał

Ludzie nieśmiali często biorą na siebie zbyt dużą odpowiedzialność za podtrzymywanie rozmowy. Zastanawianie się jakie robią wrażenie na rozmówcy, zabiera im masę energii. Tymczasem nie wszystko można kontrolować.

Nie możesz kontrolować
nastawienia innych ludzi do ciebie
tego co ktoś powie
jak ludzie będą się do ciebie odnosić
społecznych reguł

Każdy człowiek w sytuacjach nowych i nieznanych potrzebuje czasu na rozgrzewkę. Osoby nieśmiałe potrzebują tego czasu więcej.

Nieśmiałość ciała
– lęk wywołuje reakcję stresową, która pierwotnie miała zmusić nas do działania: walcz lub uciekaj
Obecnie ta reakcja stresowa powoduje poczucie, że coś jest z nami nie tak, skoro odczuwamy niepokój.
Reakcja organizmu jest tak silna, że mózg ma problem z przetwarzaniem informacji.
Mózg jest przeciążony gdyż musi radzić sobie z 3 procesami na raz: fizycznym dyskomfortem, próbami poradzenia sobie z tym i odpowiadanie na sytuacje np. prowadzenie rozmowy, która nas stresuje. Poradzenie sobie z tym jest niemal niewykonalne. Stąd nieśmiali ludzie czują w takich sytuacjach pustkę w głowie, nie wiedza co powiedzieć, mylą się. Próba wybrnięcia z sytuacji, pomyłki powodują jeszcze większy stres.
W takiej sytuacji staramy się podtrzymać rozmowę, lecz pod wpływem stresu nasz głos brzmi nienaturalnie, sztucznie, możemy się pomylić i łatwo o popełnienie gafy.

Co zrobić gdy ogarnia cię silna reakcja stresowa
– uświadom sobie, że jest to reakcja krótkotrwała
– nie koncentruj się na niej, nie przeżywaj jej
– staraj się odwrócić swoja uwagę, zmuś się do skoncentrowania na czymś innym
– myśl realistycznie, nikt nie wie co przeżywasz i twoja reakcja stresowa nie jest widoczna
– jeśli jesteś na imprezie, zrób sobie przerwę, wyjdź na chwilę
– nie interpretuj tej reakcji stresowej że z tobą jest coś nie tak, obserwuj ją jako zwykłe doznanie w ciele

Nie reaguj na sytuację stresową milczeniem i wycofaniem gdyż na dłuższą metę jest to nieefektywne.
Co można zrobić?
– powiedz komplement,
– bądź miły, zapytaj czy osoba obok czegoś nie potrzebuje
– zadawaj pytani otwarte

Staraj się inaczej nazwać swoją reakcję stresową. Zamiast mówić, że czujesz stres lub lęk, nazwij to podekscytowaniem, podnieceniem, oczekiwaniem.

Pomyśl realistycznie – czy emocje rzeczywiście cię przerastają. Czy niebezpieczeństwo jest realistyczne?

na podstawie. E.Carducci Niesmiałość